यी हुन् ‘मेड इन माओवादी’ युवती !

बिहे पनि नगर्ने, राजनीति पनि नछाड्ने

onlinekhabar.com

१२ साउन, काठमाडौं । ‘ब्वाइज कट’ कपाल । पहिरन पनि ठ्याक्कै पुरुषकैजस्तो । आँखामा चश्मा, कम्मरमा झोला भिरेर काठमाडौंमा गल्लीमा ओहोर-दोहोर गरिरहने यी युवती पक्का ‘मेड इन माओवादी’ हुन् । सत्र वर्षकै उर्जाशील उमेरमा झापाको धरमपुरबाट माओवादी प्रभावमा परेर यिनी काठमाडौं भासिएकी हुन् । यिनलाई चैते माओवादी भन्नै मिल्दैन । किनभने, यिनले नेपाली सेनाको भैरबनाथ गणमा चरम यातना पाउँदा शरीर थिल्थिलोमात्रै भएन, उनैका शब्दमा भन्नुपर्दा महिलाले नगुमाउनुपर्ने चिजसमेत उनले गुमाइन् ।

उनी काठमाडौं पसेको १५ वर्ष बितिसकेको छ । यसवीच उनले सेनाको भैरबनाथ गणको कहर काटिसकेकी छन् । सेन्ट्रल जेलको हावासमेत खाइसकेकी छन् । ०५४ मा झापामा विद्यार्थी जीवनबाट माओवादीमा प्रभावित बनेकी यिनको नाम हो भावना विद्रोही ।

यिनी ६ वर्षयता एउटा साप्ताहिक पत्रिकाको सम्पादकसमेत बनेकी छन् । आफ्नो ‘ब्ल्याक एण्ड ह्वाइट’ पत्रिकाको उनी एक्ली सारथी हुन् । बजारमा खासै नचले पनि उनको ‘नयाँ विद्रोह साप्ताहिक’ पत्रिका प्रेस काउन्सिलको वर्गीकरणमा भने परेको छ र राज्यबाट केही सहुलियत पनि पाउने गरेकी छन् ।

तर, भावना यतिबेला पत्रिकाको सम्पादकमात्रै हैनन्, आफैंले एउटा माओवादी पार्टी स्थापना गरेर मोहन वैद्य नेतृत्वको ३३ दलीय गठबन्धनको शीर्ष बैठकमा पनि जान थालेकी छन् यिनी । यिनको पार्टीको नाम हो- नेपाल सर्वहारा कम्युनिष्ट पार्टी -माओवादी) । यो पार्टीको अध्यक्ष ‘युद्ध सिंह’ नामक महिला रहेको उनको दाबी भए पनि ३३ दलको बैठकमा पार्टी प्रमुखको हैसियतले उनी आफैं सहभागी हुन्छिन् । उनको भनाइ छ, ‘वैद्यको ३३ दलीय मोर्चामा म एक्ली महिला हुँ ।’ आफ्नो पत्रिकालाई उनी सर्वहारा पार्टीको मुखपत्र भन्न रुचाउँछिन् ।

भावना कसरी मोहन वैद्य नेतृत्वको ३३ दलीय मोर्चामा पुगिन् भन्ने सन्दर्भ पनि रोचक छ । आफ्नो पत्रिकालाई अन्तरवार्ता लिन मोहन वैद्यसमक्ष जाने क्रममा उनले आफूसँग पनि पार्टी रहेको बताएकी हुन् । र, त्यही क्रममा उनको पार्टी ३३ दलीय मोर्चामा सामेल भयो ।

त्यसो त एकपटक उनी आफू एमाओवादी भैकन पनि पार्टी प्रवेश कार्यक्रममा -राष्ट्रिय सभागृहमा) प्रचण्डका हातबाट टीका लगाउनसमेत पुगेकी थिइन् । ‘आफैं माओवादीमा लागेर जेलनेल भोगेको मान्छे, फेरि किन प्रचण्डको हातबाट टीको लगाएको ?’ यस्तो प्रश्न गर्दा भावनाको जवाफ छ, म राममान श्रेष्ठ र शक्ति लम्सालहरुको मोर्चामा पनि बसेकी थिएँ, त्यसैले शान्ति प्रक्रियामा आएपछि ०६३ सालतिर उहाँहरुलाई पार्टी प्रवेश गराउँदा मैले पनि टीको लगाएकी हुँ ।’

कसले बनायो भावनालाई यस्तो ?

माओवादी जनयुद्धले किशोर किशोरीहरुको सपना र जीवनको मोडलाई कसरी लथालिङ बनाइदियो भन्ने एउटा कहालीलाग्दो वर्तमानको चश्मदीत साक्षी हुन् यी अविवाहित ३२ वर्षीया युवती ।

समाजवाट विभेदको अन्त्य गर्न भन्दै यिनी ‘लभ’ गरिहिँड्ने उमेरमै माओवादी बनिन् । तर, बिचरी अहिले कर्हीँ, कतैबाट विभेदको शिकार भएकी छन् भने सबैभन्दा बढी स्वयं माओवादीबाटै विभेद र बहिस्करणमा परेकी छन् । अचेल माओवादीहरु नै यिनको नाम लिँदा नाक खुम्च्याउँछन् र यिनलाई अत्यन्तै हेय दृष्टिले हेर्छन् ।

यी युवतीको मनोदशामा सिंगै माओवादी जनयुद्धको मनोवैज्ञानिक परिदृश्य झल्किरहेको छ, पानीचित्र जस्तै । कति होलान् भावनाजस्तै परित्यक्त माओवादी युवायुवतीहरु ? जसले आफ्नो जीवनको महत्वपूर्ण उर्जा जनयुद्धका लागि खर्च गरेर अहिले पार्टीभित्रैको शरणार्थी बन्नुपरेको छ ।

झापामा विद्यालय पढ्दा पढ्दै यिनी जनादेश साप्ताहिक पढेर माओवादी भएकी हुन् । विद्यालयको पठाइपछि आफूले सीएमए पढेको उनी बताउँछिन् । माओवादीको भुत नचढेको भए यिनी स्वास्थ्यकर्मी बन्ने थिइन् । यतिखेरसम्म उनको विवाह पनि भैसक्थ्यो । ‘मलाई बेलायत जाने अवसर पनि आएको थियो, तर मैले पार्टीका लागि यो अवसर पनि त्याग गरें ।’ उनी भन्छिन्, -विपीन भण्डारी र पूर्ण पौडेल -जो दुबै शहीद बने) दाइहरुले विदेश जानु हुँदैन भन्नुभयो, मैले मानें ।’

वैद्यसँग पनि असन्तुष्ट

भावनाको दृष्टिकोणमा प्रचण्ड नेतृत्वको एमाओवादी पार्टी त पूरै संशोधनवादी र गद्दार भैहाल्यो, तर मोहन वैद्यले पनि ज्ञानेन्द्रसँग साँठगाँठ गर्ने भनेकोमा उनको आपत्ति छ । ‘त्यही ज्ञानेन्द्रविरुद्ध लड्ने क्रममा हामी यस्तो भयौं, अहिले त्यहीसँग घाँटी जोड्ने ? यी वैद्य पनि खत्तम रहेछन् । यस्तै हो भने वैद्यलाई पनि छाडिन्छ ।’

जनवाद नआउञ्जेल राजनीति छाडिँदैन

प्रचण्डको पनि विरोध गर्ने, वैद्यको पनि विरोध गर्ने, अब किन राजनीति गरिरहनुपर्यो, चटक्कै छाडेर अरु नै पेशा गर्ने, विवाह गर्ने र नयाँ तरिकाले जीवन बिताए हुन्न ? ‘अनलाइनखबरको प्रश्नमा आफूलाई पक्का माओवादी धातुबाटै बनेको पुष्टि गर्दै उनले भनिन्- ‘मेरो आफ्नै पार्टी छँदैछ नि । अहिलेसम्म राजनीतिमै लागेर यस्तो भइयो, यो नाफाको जीन्दगीलाई अब राजनीतिमै बिताइन्छ । नयाँ जनवादी क्रान्ति सफल नहुञ्जेल राजनीति छाडिँदैन ।’

‘अहिले पनि आमाले झापा आइज, एउटा मेडिकल पसल खोलिदिन्छु भन्नुहुन्छ, तर मलाई पटक्कै मन छैन ।’ भावना भन्छिन्- ‘यो भैरबनाथबाट उम्किएको यो नाफाको जीन्दगी हो, ३० वर्ष काटिहालियो, अब राजनीति गरेरै बाँकी जीवन बिताइन्छ ।’

‘विवाह नगर्ने ?’ यस्तो प्रश्न गर्दा उनको जवाफ छ, ‘विहा गर्ने उमेरमा पार्टी भनेर हिँडियो, अहिले त मनै लाग्दैन ।’

‘जनयुद्धकालमा पाएको दुखबारे संस्मरण लेखे पनि त हुन्थ्यो होला नि ?’ उनको जवाफ छ,’सेनाले दिएको यातनाले हातका नशाले लेख्नै मिल्दैन, पत्रिकाको काम त आफूले भनेर अरुलाई लेख्न लगाउने हो । पहिले मान्छे कुट्दै हिँड्न सक्ने ज्यान अहिले त कसैले कुट्यो भने पनि चुप लागेर सहनुपर्छ ।’