दुई मगर संघको विचमा एकता ! त्यो भित्रको भ्रम र वास्तविक्ता - पृथीछक वुढा मगर

समायोजनको अर्थ, सम भनेको वरावर र योजन भनेको जोड्नु हुन्छ  । आज नेपाली मगर संघ र मगर संघ युएईको विचमा समायोजन भयो । समायोजन भएर एक भएको छ । तर यो स्थितिलाई कुन कोणवाट समायोजनको अर्थ दिने ? म भने असमान्जसमा परिरहेको छु । यदपी समायोजन हुनु र टुक्रे अवस्थामा पुगेका मगरहरुको संगठनलाई एकतावद्ध गर्नु आफैमा एक ऐतिहासिक क्षण थियो । त्यसमा हामी सवैले गर्भ गर्नु पर्छ । यो कुरा हुँदा हुँदै पनि म यो कुरालाई समायोजन वा एकतावद्द भएर संगठन एकता भएको कुरा मान्न असमर्थ छु । यो मेरो व्यक्तिगत अधिकारको कुरा हो ।

दुई संगठनको एकता गर्नको निम्ती जुन प्रकृया अपनाउनु पर्दथ्यो त्यो हुन सकेन । कोठे वैठकवाट पारित गरिएको नामावली त्यहाँ प्रस्तुत गरियो र त्यसलाई खाए खा नत्र घिच भन्ने उखान चरितार्थ गरेर जवरजस्ती रुपमा त्यसलाई पारित गर्ने दुष्प्रयास गरियो । यो परिस्थिमा वैठक वहिस्कार गरेर वाहिरिनु वाहेक अर्को विकल्प थिएन जुन मैले गरें ।

संगठन एकता गर्नको निम्ति निम्न कुराहरुको तयारी अत्यावस्यक थियो । जुन यस किसिमले गर्न सकिन्थ्यो । सर्व प्रथम प्रत्यक संगठनवाट निश्चित संख्यामा संगठन पदाधिकारी चयन समिति गठन गर्नु पर्थ्यो । त्यस समितिले आ-आफ्नो तर्फवाट योग्य व्यक्तिहरु मध्य कुन-कुन व्यक्तिहरुलाई पदाधिकारी वनाएर पठाउने हो तिनीहरुलाई चयन गरेर नामावली पेस गर्नु पर्ने हुन्थ्यो । त्यस पछी पदाधिकारी चयन समितिले प्रस्तुत गरेको नामावली अध्ययन गरेर छलफलमा लग्नु पर्ने थियो । तर त्यो हुन सकेन । पहिल्यै तयारी गरिएको नामावलीहरुलाई त्यहाँ प्रस्तुत गरियो र छलफलमा लगियो । छलफल पनि यस किसिमले भयो जसलाई छलफल गर्नुको औचित्य थिएन जव कि छलफल गरिसके पछी पनि उहाँहरुले प्रस्तुत गर्नु भएको कागजी नामावलीमा कुनै फेरवदल भएको थिएन । उहाँहरुको अडान अन्तिमसम्म पनि उही कागजी नै थियो । जुन उहाँहरुले प्रस्तुत गर्नु भएको थियो । यदि त्यसो हो भने भेला वोलाएर नौटंकी गरिरहनुको कुनै अर्थ थिएन । 

यो हुन परिस्थिति हुन सक्दछ भनेर तात्कालिन नेपाली मगर संघका चन्द्र सारु मगरलाई सल्लाह दिएको थिएँ । उहाँले भन्नु भयो "होइन यस्तो हुन सक्दैन । वरिष्ठ उपाध्यक्ष र महासचिव हामीले दावी गर्नु पर्छ । यसमा कदापी सम्झौता हुन सक्दैन । हामीले संगठन एकता गर्नु पर्छ र आउँदो महाधिवेशनमा सम्पूर्ण संगठन कब्जा गर्नु पर्छ" भन्ने जस्ता वेतुकका कुराहरु गर्नु भएको थियो । यो कुरामा मैले भनेको थिएँ "संगठन भित्र गुट वन्दीको कुरा अव समाप्त हुनु पर्छ । संगठन कब्जाको कुरा नगर्नु होला ।" आज मैले उहाँलाई प्रश्न सोधिरहेको छु "चन्द्र जी संगठन तपाईंको कव्जामा आउँछ त ? गर्न सक्नु हुन्छ ? हिम्मत छ ? नो वे ! दुश्साहस नगर्नु होला ।" कुन आधारमा संगठन कब्जा गर्ने कुरा गर्नु भयो ? कब्जा गरेर तपाईंले के गर्नु हुन्छ ? जव कि तपाईंको अडानमा कुनै दम नै छैन । अव विस्वासका आधारहरु समाप्त पार्नु भएको छ । हिजो कुन आधारमा संगठनलाई चिरा पार्नु भयो ? आज कुन आधारमा असमानजनक रुपमा विलय हुँदा पनि तपाईं एक शब्द वोल्नु भएन । तपाईं गद्दार हो । एक नेतृत्व तहमा वसेको मान्छेले आफ्नो पराजय हुने स्थिति हुँदा पनि उसले टुलुटुलु हेरेर वस्दछ भने त्यसलाई कुन अर्थ लगाउने ? यसको अर्थ यहि हो कि चन्द्र सारु मगरले संगठनलाई गद्दारी गरेको छ । मैले यहि वुझिरहेको छु । 

अर्का एक जना पात्र तत्कालीन मगर संघ युएईका महासचिव भुवन मगर हुनु हुन्छ । उहाँले मसंग यसको वारेमा पनि केहि कुरा गर्नु भएको थियो । यसमा तत्कालिन नेपाली मगर संघको सल्लाहकारको  हैसियतले संगठनको तर्फवाट केहि सुझाव दिएको थिएँ जुन हामीले सामुहिक छलफल गरेर महासचिव र वरिष्ठ उपाध्यक्ष नेपाली मगर संघले प्राप्त गर्नु पर्छ भनेर भनेको थिएँ । त्यतिवेला उहाँले भन्नु भएको थियो "सुशी पुलामी घर्ति मगरलाई  महासचिव दिनु नमिल्ने कुरा गरिरहनु भएको छ । किन भने हरि घर्ति मगरले आफ्नो श्रीमतीलाई आउँदो महादिवेशनमा अध्यक्षमा उठाउने छन् ।" यो वडो हाँसो लाग्दो कुरा थियो । संगठनको एक जिम्मेवारी व्यक्ति जो आफ्नै संगठनका व्यक्तिहरुको विरुद्दमा लागेको कुरा वुझ्दा संघको एकता भित्रको खास वास्तविक अर्थको वारेमा केही शंकाहरु जन्माएको थियो । यस अर्थले  तत्कालिन नेपाली मगर संघका अध्यक्ष चन्द्र सारु मगर र भुवन मगर वास्तविक अर्थमा आफ्नै संघ विरुद्द भित्र भित्रै लागि परेको कुरा पुष्टि हुन्छ  । जेविल पार्कमा वसेको एकता वैठकमा उहाँहरुको कुराले यसलाई थप पुष्टि गरेको छ ।

अव अर्को प्रसङ्ग तिर जाउँ, जव दुवै संगठनको सम्मानजनक एकता हुने हो भने अध्यक्ष पद मगर संघ युएईले पाउने भयो । त्यस पछीको महत्व पूर्ण पद नेपाली मगर संघले पाउनु पर्ने थियो । त्यो पनि भएन । अध्यक्ष, वरिष्ठ उपाध्यक्ष र महासचिव सवै नेपाली मगर संघले दावी गर्न थाल्यो । अव यो प्रकारको एकतालाई के भन्ने ? एकाध साथीहरुले वहसमा मलाई पदोन्मुख भएको हो कि भन्ने प्रश्न पनि सोध्नु भएको थियो । यदि यो कुरा गर्ने नै हो भने तिन-तिन वटा पद आफै मात्र राख्न खोज्ने व्यक्तिहरुलाई के भन्ने ? के त्यसमा पदको लोभ छैन ? पदको मोह त ति व्यक्तिहरुलाई छ जसले त्यो प्रश्न मलाई सोधेका थिए । ठिक छ, एक किसिमले त्यो मान्न सकिन्थ्यो कि हामी पदको लागि वार्गेनिंग गर्दै छौं । तर ति व्यक्तिहरुले पनि त्यो पद समाएर छोडिरहेका छैनन् । तिनीहरुलाई के यो लागु हुँदैन ? प्रश्न गर्नु भन्दा पहिले मैले के वोलिरहेको छु भन्ने कुराको हेक्का राख्नु अनिवार्य हुन्थ्यो । पद लोभकै प्रसंगमा मैले मेरो तर्फवाट स्पष्टिकरण दिन चाहिरहेको छु कि म यो संघमा लगेर मोटो रुपियाँ कमाउछु भन्ने पनि लागेको होइन । न कुनै विशेष जातीयताको साम्प्रदायिक नेता भएर नै केहि प्राप्त गर्न चाहन्छु । न जातीयताको मुद्दा उठाई  वाहुन क्षत्रीलाई गाली गरेर नै आफ्नो असफलताको ढाकछोप गर्न चाहन्छु । मात्र हाम्रो पहिचानको निम्ति । जातीय मुक्तिको निम्ति । लोप हुँदै गईरहेको भाषा र सास्कृतिको निम्ति । त्यसो त विभिन्न संघ संस्थाको मुख्य जिम्मेवारी व्यक्ति भएको हुनाले मेरो काँधमा महान जिम्मेवारी पनि छ । प्रवाशमा आफ्नो जागिरको कुरा पनि धयान दिनु पर्ने हुन्छ । यहीं व्यस्तताको कारणले पनि स्वयं साथीहरुले मगर संघको कुनै जिम्मेवारी लिनु परयो भनेर यदि भने पनि म त्यसमा वस्ने थिएन । त्यसैले पद सम्वन्धि पर्न गएको भ्रम प्रति सवैको ध्यानाकर्षण गर्न चाहन्छु । अन्त्यमा नेपाल मगर संघ युएईका सम्पूर्ण नयाँ पदाधिकारीहरुमा सफलता कार्यकालको कामना गर्दछु ।

पृथीछक वुढा मगर 

नेपाली जनप्रगतिसिल मोर्चा केन्द्रीय सचिव 

नेपाल आदिवासी जनजाती परिषद युएई महासचिव